Epidemia Covid-19 – Rehabilitacja oddechowa – Ochrona personelu medycznego

Podczas pracy z pacjentem dotkniętym chorobą Covid-19 personel medyczny jest szczególnie narażony na ryzyko zakażenia koronawirusem. Dlatego też, należy zachować specjalne środki ostrożności, dzięki którym można zapewnić bezpieczeństwo personelu medycznego oraz minimalizować ryzyko zagrożenia. Jak wyglądają zalecenia w przypadku fizjoterapeutów? Francuska Izba Fizjoterapeutów przygotowała specjalne zalecenia, które przedstawiamy poniżej.

Przygotowanie do pracy z pacjentem

W przypadku fizjoterapeutów prowadzących seanse na oddziale przyjmującym pacjentów spełniających kryterium epidemiologiczne możliwa jest zmiana odzieży na komplet jednorazowego użytku („piżama”). Po zakończeniu pracy na oddziale komplet należy zdjąć i wyrzucić.

Przed wejściem do sali chorych fizjoterapeuci postępują według określonej procedury. W pierwszej kolejności dezynfekuje się ręce żelem wodno-alkoholowym metodą wcierania. Następnie należy zaopatrzyć się w specjalne środki ochrony:

fartuch wodoodporny jednorazowego użytku z długimi rękawami lub fartuch jednorazowego użytku z długimi rękawami + fartuch przedni z tworzywa sztucznego,
maseczka FFP2: należy sprawdzić czy maska jest dobrze dopasowana do twarzy (sprawdzić metodą fit-check). Nie dotykać maski w trakcie prowadzenia terapii,
okulary antyprojekcyjne,
czepek: charlotte.

Na sali chorych należy ponownie zdezynfekować ręce żelem wodno-alkoholowym metodą wcierania i założyć rękawice jednorazowego użytku tuż przed rozpoczęciem terapii.

Zakończenie terapii i wyjście z sali chorych

Po zakończonej pracy z pacjentem, jeszcze przebywając na sali chorych, należy zdjąć i wyrzucić rękawice oraz fartuch, a także zdezynfekować ręce żelem wodno-alkoholowym metodą wcierania. Po wyjściu z sali chorych fizjoterapeuta powinien:

zdjąć czepek charlotte (od tyłu, unikając kontaktu z twarzą),
zdjąć okulary i zdezynfekować (zgodnie z miejscową procedurą),
zdjąć i wyrzucić maseczkę,
zdezynfekować ręce żelem wodno-alkoholowym metodą wcierania.

Wszelkie odpady oraz środki ochrony indywidualnej są usuwane do oddziału DASRIA.

Niezależnie od sytuacji należy przestrzegać standardowych procedur, które w szczególności zakładają:

Noszenie rękawic podczas styczności z płynami ustrojowymi lub zanieczyszczonym wyposażeniem oraz unikanie dotykania nieczystymi rękawicami przedmiotów i powierzchni znajdujących się w otoczeniu pacjenta.
Dezynfekowanie rąk żelem wodno-alkoholowym metodą wcierania przed i po kontakcie z pacjentem oraz po zdjęciu rękawic.
Unikanie dotykania twarzy podczas zajęć z pacjentem.

Po zakończeniu seansu, należy umyć wszystkie powierzchnie, które potencjalnie mogły zostać skażone wydzielinami pacjenta, przy użyciu detergentu do dezynfekcji spełniającego wymagania norm wirusobójczych (typ Surfa’safe Premium®).

Przebieg seansów kinezyterapii oddechowej

Podczas wykonywania zabiegów zaleca się, aby unikać aerozolizacji i emisji różnego rodzaju roztworów, a ponadto:

Manewry udrażniające (w celu zwiększenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe) powinny być przeprowadzane wyłącznie poprzez stymulację werbalną oraz ucisk ręczny w razie potrzeby.
Stosowanie technik instrumentalnych (hiper-insuflacja przy użyciu aparatu wytwarzającego dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych lub BAVU, insuflacja-eksuflacja mechaniczna) należy ograniczyć do minimum.

Postępowanie w razie konieczności zastosowania insuflatora-eksuflatora (po uzyskaniu zgody lekarskiej)

Należy stosować wyłącznie insuflator-eksuflator bez wymuszonego obiegu powietrza. W przypadku posiadania insuflatora-eksuflatora z wymuszonym obiegiem powietrza, należy odnieść się do procedury GAVO2.
Montaż obiegu: należy umieścić jeden filtr antybakteryjny przy wylocie urządzenia, natomiast drugi filtr w przedniej części przewodu (interfejsu). Filtry należy wymieniać raz na dobę (bądź częściej jeśli są widocznie zabrudzone).

Środki ostrożności dotyczące stosowania przewodu (interfejsu):

Maseczka: starać się utrzymać maksymalną szczelność maseczki na twarzy.
Intubacja: sprawdzić szczelność balonika.
Tracheotomia: preferowany jest seans z balonikiem nadmuchanym. Jeśli kaniula nie jest wyposażona w balonik, należy założyć na twarz pacjenta maskę chirurgiczną.

Sposób użycia:

W miarę możliwości prosić pacjenta, aby samodzielnie wykonywał program seansu zachowując odległość 1 metra podczas seansu.
Podłączyć przewód (interfejs) (maska lub złącze pierścieniowe) przed uruchomieniem urządzenia.
Dopiero po wyłączeniu urządzenia możliwe jest odłączenie przewodu (interfejsu).

Po zakończeniu seansu należy:

Zostawić obieg w sali pacjenta (specjalny obieg).
Przystąpić do bio-czyszczenia urządzenia: wytrzeć wszystkie powierzchnie przy użyciu chusteczki nasączonej detergentem dezynfekującym spełniającym wymagania norm wirusobójczych (typ Surfa’safe Premium®) i pozostawić do wyschnięcia.
Zapisać godzinę zakończenia seansu: pozostawić urządzenie w stanie spoczynku przez 4 godziny (identyczne zalecenie jak w przypadku respiratorów) przed jego ponownym użyciem dla kolejnego pacjenta.

Postępowanie w przypadku jeśli pacjent oddycha spontanicznie

Należy założyć pacjentowi maskę chirurgiczną podczas seansu. Zalecenia odnośnie stosowania aerozolu:

Zabiegi nebulizacyjne ograniczyć do minimum. Wspólnie z lekarzem należy rozważyć możliwość podania beta2-mimetryku w innej formie (tj. spray, proszek).
W przypadku braku rozwiązania alternatywnego, należy zachować odległość 1 metra od pacjenta podczas nebulizacji.
W przypadku pacjenta poddanego tracheotomii, zabrania się aby obwód w trakcie odłączania był skierowany na osobę obsługującą sprzęt.
Po zakończeniu aplikacji aerozolu, należy zdjąć pacjentowi maskę aerozolową i ponownie założyć maskę chirurgiczną.

W przypadku oksygenoterapii o dużym natężeniu:

Sprawdzić czy kaniula nosowa jest prawidłowo dopasowana tak, aby unikać wysiłku.
Założyć pacjentowi maskę chirurgiczną łącznie z kaniulą nosową pod maską.

Postępowanie w przypadku wentylacji nieinwazyjnej u pacjenta

W razie konieczności odłączenia aparatu do wentylacji nieinwazyjnej podczas seansu fizjoterapii oddechowej, należy:

Zatrzymać wentylację mechaniczną (tryb uśpienia),
Odłączyć obieg i wyjąć maskę z aparatu do wentylacji nieinwazyjnej,
Założyć pacjentowi maskę chirurgiczną.

W celu wznowienia pracy aparatu do wentylacji nieinwazyjnej, należy:

Założyć maskę od aparatu do wentylacji nieinwazyjnej na twarz pacjenta, który jest nadal odłączony od obiegu.
Dopasować usytuowanie maski i zacisnąć w sposób symetryczny paski mocujące.
Podłączyć obieg wentylacyjny do pacjenta.
Uruchomić wentylację mechaniczną.

Postępowanie w przypadku wentylacji inwazyjnej u pacjenta

Należy stosować zamknięty system wentylacji ssącej.

Oddychanie:

Odkręcić pokrętło zamkniętego systemu.
Wprowadzić rurkę tracheostomijną.
Oddychać przez rurkę.
Zakręcić pokrętło zamkniętego systemu.
Wypłukać rurkę przy użyciu fiolki z solą fizjologiczną za pośrednictwem oddzielnego wejścia.

Pacjent z tracheostomią nie wymagający wspomagania oddychania – balonik nadmuchany:

Możliwe jest użycie filtra w miejsce sztucznego noska na wlocie do kaniuli, ale nie można stosować obiegu dodatkowego (ryzyko zwiększenia pustej przestrzeni i tym samym ograniczenia permisywności oddechowej).

Pacjent z tracheostomią nie wymagający wspomagania oddychania – balonik nie jest nadmuchany:

Maska chirurgiczna dla pacjenta przy użyciu podczas seansu, o ile jest to możliwe, zaworu jednokierunkowego (zawór foniatryczny) lub możliwość nadmuchania balonika w celu przeprowadzenia kinezyterapii oddechowej.

Pacjent z tracheostomią nie wymagający wspomagania oddychania – bez balonika:

Maska chirurgiczna dla pacjenta przy użyciu podczas seansu, o ile jest to możliwe, zaworu jednokierunkowego (zawór foniatryczny).

Artykuł przygotowany na podstawie tłumaczenia rekomendacji Ordre des masseurs- kinésithérapeutes zamieszczonych na stronie: http://www.ordremk.fr/wp-content/uploads/2020/03/aphp-covid19-ft-0015-recommandations-kinesit-herapie-respiratoire_v1.pdf